Eind deze week vliegt Annemiek Rode even naar Wales om daar op 12 februari een prijs van Parc Prison op te halen. Dankzij de 22-jarige studente Sociaal Juridische Dienstverlening van de Hanzehogeschool is deze gevangenis in Bridgend de allereerste met een Investors in Families Award.
De gevangenis, waarom zou je vrouw en kinderen daarmee in aanraking brengen?
‘Juist daarom. Het gezin, het vaderschap, kan de gedetineerde helpen het juiste pad te vinden. Hij zit gevangen, zijn contact met de buitenwereld is ingeperkt. Het contact met z’n gezin biedt hem positieve aanknopingspunten voor het leven na z’n vrijlating. De gedetineerden die voor de aanpak in aanmerking komen zijn erg gemotiveerd. Dat moet ook, want het programma is intensief.’
Ik bedoelde eigenlijk: is het voor kinderen goed om hun vader op te zoeken in de gevangenis?
‘O, ja, natuurlijk. Eén van de doelen is om te voorkomen dat kinderen het slechte voorbeeld van hun vader volgen. Voor een kind, zeker als dat erg jong is, is het zeer verwarrend als een vader er ineens niet meer is. Het kan zich verlaten gaan voelen, eenzaam, minderwaardig, gefrustreerd en last krijgen van andere negatieve emoties. Tegelijk komt zo’n gezin vaak in een sociaal isolement, als het daar daarvoor al niet in zat, de buurt kijkt het met de nek aan. Zo’n situatie is een voedingsbodem voor later crimineel gedrag. Het is beter als de vader, ook als hij achter tralies zit, bij het gezin betrokken blijft. Beter voor iedereen, absoluut. Alle cijfers wijzen het uit, als je recidive wilt verminderen, leveren interventies waarin het gezin een rol speelt het meeste succes op.’
Je klinkt heel beslist, waar komt die overtuiging vandaan?
‘Ieder kind dat je uit de criminaliteit houdt is er één. Voor dat kind en voor zijn omgeving, de maatschappij of hoe breed je het ook wilt zien… Nee, zelf heb ik niet zo’n achtergrond. Hoogstens dat ik vroeger bij iemand in de klas zat die weleens met politie en justitie in aanraking kwam. Ik weet niet precies waarom, maar op de één of ander manier heb ik detentie altijd fascinerend gevonden. Hoe komt iemand zover dat hij een delict pleegt? Gevangen zitten, hoe moet dat voelen? Opgesloten, de uitzichtloosheid.’
En jij wilt ze wel uitzicht bieden.
‘Het is dé kans om gevangenen een goede kant op te leiden. Het is nogal een verschil: vrij komen in het besef dat je iets voor je gezin kunt betekenen of vrijkomen met het idee dat je helemaal niemand ook maar iets te bieden hebt. En om dat gezin gaat het me vooral. Zij worden vaak net zo hard gestraft als de gedetineerde, terwijl ze niks fout hebben gedaan. Dat verdriet wil ik helpen verminderen.’
Parc Prison, dat klinkt bijna leuk.
‘Leuk, dat is het woord niet. Geen enkele gevangenis is leuk. Vroeger was Parc een mental hospital. Nu is het indrukwekkend verbouwd, bijna tweeduizend gedetineerden, groter dan Nieuwegein, Leeuwarden en Norgerhaven, de drie Nederlandse gevangenissen die ik ken.’
Mede dankzij jou is Parc Prison nu erkend door Buddsoddwyr Mewn Teuluoed.
‘Ik kan het ook niet uitspreken, maar het is Welsh voor Investors in Families, een organisatie die gezinsvriendelijkheid van instellingen bevordert. Ze richten zich vooral op scholen. Er zullen er nu zeker meer volgen, maar Parc Prison is de eerste gevangenis die op alle zeven core aims, de kerndoelen, beleid heeft geformuleerd én uitvoert.’
En jij hebt dat allemaal netjes opgeschreven?
‘Het is nog wel goed gecheckt op grammatica en zo, maar ja, het portfolio was min of meer mijn werk. Maar dan vooral het leveren van de bewijzen. Je kunt die core aims fijn opschrijven, maar dat is niet genoeg voor de erkenning: je moet beschrijven wat er in de praktijk mee gebeurt. En dat heb ik dus gedaan, ook met fotomateriaal. Het was zelfs niet allemaal uit de tweede hand, want ik heb gedeeltes van het programma ook zelf uitgevoerd.’
Noem eens wat?
‘Fathers Inside. Zestien gedetineerden, acht weken lang en vier ochtenden per week waarin we vaderschap in allerlei vormen belichtten. Neem nou voorlezen. In bepaalde milieus wordt dat gezien als: niet stoer, niet voor mannen. Dat is juist wél iets voor mannen. Die sessies mondden uit in een toneelstuk dat die vaders opvoerden voor hun kinderen. In dat stuk lieten ze zien wat ze hadden geleerd en boden ze hun excuses aan. Dat is heel wat, hoor. Niet alleen vanwege de gevangeniscultuur, maar ook omdat ze goed beseften wat ze hun familie hebben aangedaan.’
En dat doe je allemaal tijdens één stage?
‘Voor Fathers Inside heb ik in Londen de cursus Safe Ground gevolgd, dus ik was niet blanco. Maar je hebt gelijk, ik heb iets meer gedaan dan vooraf de bedoeling was: ik zat aan de helpdesk voor families van gedetineerden. Heel leuk en leerzaam, maar ik wilde meer zijn dan een telefonische hulpdienst. Ik wilde de gevangenis in.’
Was er verder niet zo veel te doen in Bridgend?
‘Ik woonde in Cardiff, een half uur verderop. Een hele leuke stad, echt fantastisch gezellig, je kunt er goed stappen, heel veel studenten ook. En die natuur van Wales. Prachtig en praktisch om de hoek.’
Je klinkt alsof je zo terug wilt.
‘Wie weet. Maar ik zit nog even hier, in plaats van mijn laatste minor, mag ik extra stagelopen in de gevangenis van Leeuwarden. Daar krijg ik zoals dat heet ‘een adviserende rol’, waarin ik mijn ervaringen in Parc Prison mag gebruiken. Natuurlijk wil ik in Nederland graag zo’n familieprogramma opzetten. Ik zie wel wat het wordt.’
Gokje: over zes maanden is de gevangenis van Leeuwarden erkend door Buddsoddwyr Mewn Teuluoed.
‘Of zoiets, maar dan in het Frysk.’
Wels, Wales, Koeterwaals
In Wales zijn het Brits-Engels en het Wels de twee officiële talen. Wels (de Engels spelling is Welsh) kenmerkt zich door het vreemd ogende schrift (zoals de w voor een soortement oe-klank) en de lange woorden. Beide kenmerken komen fraai naar voren in de plaatsnaam Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch. Het betekent: de kerk van de heilige Maria in de luwte van witte hazelbomen bij de draaikolk bij Sint Tysilio’s rode grot.
foto: Luuk Steemers
